خانه پیرنیا را ببینید

خانه پیرنیا را ببینید

 

به نظرتان ممکن است یک ایرانی ادعا کند به معماری سنتی ایران علاقه‌مند است، اما خانه پیرنیا را در نائین ندیده باشد؟ نه! ممکن نیست اما این خانه فقط برای آنها که به معماری ایرانی مشتاق هستند جذاب نیست و حتی آنها که سر از معماری در نمی‌آورند هم مسحورش می‌شوند.

 

خانه پیرنیا را باید در نزدیکی مسجد جامع نائین، خیابان 25 شهریور ببینید؛ اثری که در شهریورماه 1356 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و کم کم شهرت جهانی پیدا کرد. این خانه تاریخی به علت نوع معماری اش به صورت الگوی خانه های سنتی کویر مرکزی ایران شناخته شده و در حال حاضر موزه مردمشناسی شهر نائین در آن برقرار است.

قدمت این خانه به دوره صفویه برمی گردد و گویا ابتدا منزل قاضی نورالهدی معروف به قاضی نور، جد خانواده دکتر حسین فاطمی بوده و در دوره قاجار به خاندان پیرنیا رسیده است.

مهمترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا نقاشی های دیواری و گچبری های بسیار زیبای آن در ایوان شاه نشین، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاکم است. این گچبری ها شامل قاب های متعددی بوده و داستان های هفت پیکر نظامی شامل: داستان های خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا،‌ صحنه های شکارگاه، داستان های عاشقانه و خیال را به نمایش گذاشته است.

در نقاشی های قسمت های دیگر بنا هم می توانید نقوش گیاهی هنری، گل و مرغ، اژدها و حیوانات مختلف زیبایی را ببینید.

اما جدا از همه اینها، می‌دانید چه چیز در خانه پیرنیا، آدم را عاشق می‌کند؟ شاید فکر کنید موزه مردم‌شناسی خانه پیرنیا می‌تواند بهانه‌ای برای دل‌بسته‌شدن به این خانه باشد. خانه از مجسمه‌هایی پر شده است که زندگی بومیان منطقه را بخوبی نمایش می‌دهد. البته درست حدس زده‌اید، موزه پیرنیا یکی از موزه‌های دیدنی مردم‌شناسی در کشورمان است، اما دلیل دل‌بستن‌مان به خانه پیرنیا فقط این نیست.

شاید با خودتان بگویید دلیل این علاقه، احتمالا معماری خاص سنتی خانه است. اتاق‌ها، شاه‌نشین، ایوان‌ها، پله‌ها و... همه به شکلی با هم ترکیب شده‌اند که انگار هیچ‌کدام را نمی‌شود از مجموعه کلی خانه جدا کرد یا نادیده گرفت البته درست حدس زده‌اید، زیبایی خانه پیرنیا در حد کمال است؛ شاهکار هنر معماران صفوی است و یکی از بهترین نمونه‌های معماری سنتی در خانه‌های کویری ایران به حساب می‌آید، اما دلیل دل‌بستن‌مان به خانه پیرنیا فقط این نیست.

شاید از ذهن‌تان بگذرد که ما احتمالا عاشق نقاشی‌ها و گچ‌کاری‌های روی سقف و دیوارهای خانه شده‌ایم؛ منظورم همان نقاشی‌هایی است که داستان هفت‌پیکر نظامی ‌را روایت می‌کنند.

البته درست حدس زده‌اید، گردشگری وجود ندارد که وارد خانه پیرنیا شود و نگاهش سقف و دیوارهای خانه را طواف نکند و لب به تحسین نگشاید، اما دلیل دل‌بستن‌مان به خانه پیرنیا فقط این نیست. می‌دانید ما از کی عاشق این خانه شدیم؟ از وقتی”‹ از هشتی‌اش عبور کردیم و وارد حیاط بخش اندرونی شدیم.

این حیاط دلیل دلبستگی ما به خانه پیرنیاست؛ حیاط، طوری طراحی شده است که پایین‌تر از سطح خانه قرار بگیرد و همیشه هوایی مطبوع و خنک داشته باشد و با حوضی بزرگ و باغچه‌ای سبز از درختان انگور و پسته و انجیر، تابستان نشین اهالی خانه شود.

نمی‌شود همه زیبایی‌های خانه پیرنیا را در قالب کلمات توصیف کرد و به همین خاطر باید خودتان بروید و ببینید. یادتان باشد برای بازدید از خانه پیرنیا و موزه مردم‌شناسی‌اش اول باید به نائین سفر کنید و آن‌وقت هیچ نائینی”‹ای نیست که از او بپرسید خانه پیرنیا کجاست و او نشانی را بلد نباشد!

 

 

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از جام جم، دانشنامه تاریخ معماری ایران‌شهر، نقش و نگار